Светлый фон
Foote Р., Wilson D. M. Karras R. Lindkvist T., Myrdal J. Wyatt D. Raffield В.

Имена рабов из «Песни о Риге» я взял из Старшей Эдды в переводе Кэролайн Ларрингтон (1996) и Урсулы Дронке (1997), добавив от себя несколько мелких поправок. Рунические камни, сохранившие голоса порабощенных, — U 11 из Ховгардена в Уппланде (Швеция) и DR 58 из Хорнинга в Дании. Кандалы викингов изучены в: Gustafsson N. В. För folk och fä: Vikingatida fjättrar och deras användning // Fornvännen. 2009. № 104 (2009). P. 89–96. Изображение камня из Вестона есть в: The Vikings in England / Ed. E. Roesdahl et al. London: Anglo-Danish Viking Project, 1981: 61. Материалы о «кургане трэллов», погибших в пожаре в Трандерсе, опубликованы в: Harvig L., Kveinborg J., Lynnerup N. Death in flames: Human remains from a domestic house fire from Early Iron Age, Denmark // International Journal of Osteoarchaeology. 2015. № 25 (2015). P. 701–710.

Gustafsson N. В Harvig L., Kveinborg J., Lynnerup N.

Материалы захоронения в Баллатере опубликованы в: Bersu G., Wilson D. М. Three Viking Graves on the Isle of Man. King's Lynn: Society for Medieval Archaeology, 1966. P. 35–62. Исследование о питании рабов — Naumann Е., Krzewinska М., Gotherstrom A., Eriksson G. Slaves as burial gifts in Viking Age Norway? Evidence from stable isotope and Ancient DNA analyses // Journal of Archaeological Science. 2013. № 41 (2013). P. 533–540. Связь между обращением в рабство и дентальными модификациями установлена в: Kjellstrom A. Spatial and temporal trends in new cases of men with modified teeth from Sweden (AD 750–1100) // European Journal of Archaeology. 2014. № 17:1 (2014). P. 45–59.

Bersu G., Wilson D. М. Naumann Е., Krzewinska М., Gotherstrom A., Eriksson G Kjellstrom A

5. Пересечение границ

Изучение гендера в эпоху викингов только недавно начало всерьез выходить за рамки бинарных дискуссий, в большинстве которых упор был сделан на женские исследования. На эту тему написано несколько крупных работ: Jesch J. Women in the Viking Age. Woodbridge: Boy dell, 1991; Jochens J. Women in Old Norse Society. Ithaca: Cornell University Press, 1995; Göransson E.-M. Bilder av kvinnor och kvinnlighet: Genus och kroppspråk under övergången till kristendomen. Stockholm: Stockholm University, 1999; Kvinner i vikingtid / Ed. N. Coleman, N. Lokka. Oslo: Scandinavian Academic Press, 2014; Friöriksdöttir J. K. Valkyrie: the Women of the Viking World. London: Bloomsbury, 2020. Образам женщин в древнескандинавской литературе посвящены следующие издания: Jochens J. Old Norse Images of Women. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1996; Mythological Women / Ed. R. Simek, W. Helzmann. Vienna: Fassbaender, 2002; Cold Counsel: Women in Old Norse Literature and Mythology / Ed. S. Anderson, K. Swenson. London & New York: Routledge, 2002; Friöriksdöttir J. K. Women in Old Norse Literature: Bodies, Words and Power. New York: Pal grave Macmillan, 2013. В большинстве из них также затронуты более специфические темы, о которых ниже.