А ў хаце віруе падрыхтоўка да свята, ад якой нам увогуле не застаецца вольнага часу. Зараз працую нароўні з усімі. Гэта скарачае мне дні і (як кажа Шчур) дае лепшы слых на яду. I кожны дзень з нецярпеннем чакаю вечара і… маёй незвычайнай каханкі. Зараз мне весялей, менш прыгадваю мястэчка і хлопцаў. Толькі часам вельмі кліча да сябе перамытніцкая праца і наведваюць успаміны пра Фэлю; але вобраз яе ўсё больш заціраецца ў маёй памяці. Думаю пра яе не як пра рэальную жанчыну, а як пра ўяўленую ў сне, мроях або недзе вычытаную ў кніжцы прыгожую дзяўчыну, што папраўдзе не існуе… Спачатку шмат думаў пра Сашку і Жывіцу, зараз стараюся як мага далей адагнаць ад сябе згадкі пра іх, бо адчуваю — гэта мне шкодна. Тады мяне цягне некуды ў лясы, на бездарожжа… Туды, дзе свеціць цыганскае сонца, дзе неба іскрыцца зорамі, дзе валадарка — Вялікая Мядзведзіца.

3

3

Надышлі Каляды. Свята сустрэлі ўрачыста, згодна даўняй традыцыі. Было і сена пад абрусам, і «куцця» пад абразамі, і 12 посных страў. Усё было смачнае, і ўсё трэба было пакаштаваць, і я так наеўся, што ўвечары ледзьве выбраўся з-за стала. Ноччу дзяўчына не прыйшла, хоць уначы доўга чуўся шэпт за перагародкай. Магчыма, нешта перашкаджала альбо не захацела рабіць гэтага святам.

Раніцай усе, апроч мяне і Сымона, які моцна застудзіўся ў перадсвяточнай лазні і зараз лячыўся на печы, паехалі на набажэнства не ў Валмянскі парафіяльны касцёл, а ў Ракаў. Дахаты вярнуліся ў дзве гадзіны дня. Расказалі шмат навін і перадалі мне віншаванні ад Лорда і Шчура, якія абяцалі наведацца заўтра.

Вечарам накрылі багаты стол. Гарэлкі не шкадавалі, і ўсе добра падпілі… нават дзяўчаты. Седзячы ў радочак на лаве і лускаючы арэхі, яны весела размаўлялі са мной, з братамі і з усімі. Гарэлка падфарбавала ім шчокі, запаліла ў вачах новыя агеньчыкі, выклікала вясёлыя выбухі смеху. Я бяру балалайку і пачынаю іграць. Захмялеў ад выпіўкі і поглядаў, якія паціху кідаюць на мяне зусім іншыя, чым звычайна, дзяўчаты. Потым, калі гасне лямпа, я з нецярплівасцю чакаю прыходу каханкі. Шкада, што сам не магу пайсці да яе. He чакаў бы так доўга! Браты размаўляюць на палацях. Зрэдку да іх адгукаецца з печы хворы Сымон. А дзяўчаты доўга паціху размаўляюць. Чую вясёлы смех і воклічы. Нарэшце ўсе супакоіліся. Браты храпуць. Кашаль Мацея спыняецца. Перастаюць размаўляць дзяўчаты. А яшчэ праз гадзіну чую лёгкі шэпт. Пасля адрозніваю крокі босых ног… Моцна абдымаю і прытуляю да сябе разагрэтае ядранае і зграбнае цела дзяўчыны. У забыцці цалую яе вусны, твар, шыю.