— Ведаеце, што мне прыснілася, — кажа Грабар, гасячы шапку і мацаючы галаву.

— Што? — пытаюся з цікавасцю.

— Лес перада мной схіляўся.

— Як схіляўся?

— Схіляўся аж да самай зямлі, і малыя дрэўцы, і старыя…

Шчур коратка чмыхнуў носам. He ведаю — здзівіў яго сон Грабара, ці надаваў гэтаму якое-небудзь значэнне, або не ўспрыняў яго. Але калі пазней расказаў калегам свой сон, Шчур паважна сказаў:

— Будзе нейкая завіруха! Быць пільнымі!

Увечары, як звычайна, пайшлі на засаду. Я засеў у рове. Ката пасадзіў сабе на калені. Ён паціху мурлыкае. Мне ж прыгадалася хата, сям’я, полымя, якое гарыць у печы… Думкі ляцяць удалечыню, а разам з імі сыходзяць гадзіны. У нейкую хвіліну я страпянуўся. Выразна чую зусім блізка шоргат крокаў. Вылаяўся паціху, устрывожаны тым, што амаль не заснуў. Скідаю з каленяў ката. Незадаволены, той фыркае ў цемры. Я падрыхтаваўся да скачка наперад, сціскаю ліхтарык і рэвальвер. Прыгадаў, што трэба лавіць машыніста, які вылучаецца вялікім ростам, або кантралёра, які малы і ідзе апошнім. Зрэшты, яго будзе хапаць Грабар, які крочыць за групай ззаду.

Уважліва гляджу ў глыб ночы. Левую нагу паставіў на ўскрай рова. Бачу цёмны абрыс, які рухаецца. Прапускаю. На мосце грымяць крокі. Слушна мяркую, што гэта выпушчаны «на зман» перамытнік. Праз крокаў дзесяць сунецца рэшта групы. Крочаць нядбала, шаргочуць нагамі і робяць значны шум. Уласна таму, што не ўмеюць ціха хадзіць, паўстанцаў празвалі «сланамі».

Параўняліся са мной. Наперадзе заўважаю цёмную постаць дужага мужчыны. Думаю — «машыніст» і кідаю ў цемру сноп жоўтых праменняў. Адначасова крычу:

— Стой! Рукі ўгору!

Адбылася дзіўная рэч. Разнесліся перапалоханыя воклічы, і цёмная маса з ценяў кінулася ў кусты, на другі бок дарогі, адкуль у тую ж хвіліну бліснуў ліхтарык і пачуўся голас Шчура:

— Стой! Валіся!

Ззаду паўтарыў той жа загад Грабар. Але паўстанцаў ахапіла паніка. Бягуць, валяцца, стукаюцца аб дрэвы, паўзуць. Страляючы з рэвальвераў, крычым «Стой!», але гэта ўзмацняе паніку.

Шукаючы машыніста, свячу ліхтарыкам навокал. Заўважаю ў некалькіх дзесяткаў крокаў ад сябе высокага плячыстага мужчыну, які хаваецца за дрэвамі. Бягу за ім. Ашукваючы яго, свячу ліхтарыкам убок, жадаючы, каб той стукнуўся аб дрэва. Але ён шчасліва пазбягае гэтага. Даганяю яго. Свячу ўніз, яму пад ногі. Выбіраю зручны момант і скачу на яго. Той зваліўся на зямлю.

— Падымайся! — кажу.

Устаў.

— Рукі ўгору! — вымавіў, навёўшы яму на асветленыя ліхтарыкам грудзі рэвальвер.

Нечакана перамытнік робіць бліскавічны рух. Ледзь паспеў адскочыць, бо ён хацеў вырваць у мяне з рукі зброю. Б’ю яго ў жывот. Тады пачынае ўцякаць. Зноў ганюся за ім. Здзіўляюся яго адвазе. Калі б не жорсткая дамоўленасць не забіваць без апошняй патрэбы, даўно б застрэліў яго. А сапраўдны стражнік стрэліў бы, нават не гонячыся, калі б на першае папярэджванне перамытнік не спыніўся.