— Хто там?

— Я. Уладзік.

Дзверы паспешна адчыняюцца. Залажу на гарышча. На перавернутай уверх дном скрыні гарыць свечка. Каля яе на меншай скрынцы сядзіць Шчур. Перад ім стаяць бутэлькі і закуска. Шчур радасна вітаецца са мной:

— Нібы ведаў, калі прыйсці. Гаварылі пра цябе. Хацеў сёння падацца за табой, але надарылася пільная справа ў мястэчку, дык адклаў на заўтра…

— Дайце што-небудзь выпіць і з’есці, — кажу сябрам, — бо згаладаўся.

Спяшаючыся выпіваю шклянку гарэлкі і заядаю тоўстым кавалкам шынкі. Пасля, калі збольшага супакоіў голад, скінуў з сябе мокрую апратку, бялізну, абутак і апрануў усё сухое.

Шчур сказаў мне, што Павук пасля першага разу зрабіў перапынак, бо ў гандляроў няма тавару і таму чакаюць транспарту з Вільні.

— Дык дарэмна там сядзеў! — кажу Шчуру.

— He… гэта спатрэбіцца пасля… Даведаўся лепей, як сланы ходзяць!..

Далей Шчур вымае з партманета і дае мне 1960 даляраў. Мая доля з апошніх нашых спраў. Зараз у мяне, разам з тым, што даў на захаванне Петруку, было больш за 4000 даляраў. Для мяне гэта значная лічба. Мог бы зрабіць так, як некалі раіў Сашка: спыніць працу і пераехаць у вялікі горад, каб там пасяліцца на сталае жыхарства. Задумваюся над гэтым, але Шчур перапыняе мае разважанні. Жвава выкладае нам праекты будучай работы. Запальваецца, пагражае кулакамі паўстанцам і ўзбуджае нас сваім настроем.

Выпілі яшчэ шклянку сівухі — за поспех і паклаліся спаць. Шчур з-за залевы не вярнуўся ў мястэчка, а застаўся з намі начаваць. Сказаў мне, што параненага паўстанца лечаць пакрыёма ў мястэчку і што група, з якой ён ішоў, вярталася без грошай і кантралёра.

Курылі папяросы і доўга паціху размаўлялі. Над намі шалела навальніца…

Я заснуў. У тую ноч мне сніліся сланы… не афрыканскія і не індыйскія, а нашы, пагранічныя, якіх старыя фартоўцы пагардліва называюць паўстанцамі. Сачыў за імі, гнаў, лавіў. Дапамагаў мне ў тым вялікі рыжы кот з адсечаным хвастом і падзёртымі вушамі.

10

10

Аднойчы Шчур прыйшоў на пункт раней, чым мы разлічвалі. Залез на гарышча, зачыніў за сабой дзверцы і ўрачыста вымавіў:

— Ведаеце, хлопцы, што?

— Ну, ну, кажы хутчэй! — не выцерпеў Грабар.

— Пятрусь Філосаф развітваецца з граніцай. Сёння ад’язджае ў Вільню. Хоча ўбачыцца з табой, — прамовіў да мяне Шчур.

— Ён знайшоў родных. Учора атрымаў ліст ад маці. Як п’яны хадзіў. Сёння пачаў збірацца ў дарогу. Ягоны гаспадар, Мужаньскі, ледзьве не плача. Прызвычаіўся стары да яго. Як сына палюбіў.