Шчур запаліў ліхтарык і зрабіў вялікае кола ў паветры.

Воз затрымліваецца. Узлазім на шырокую і моцную, прыстасаваную да такіх няпростых дарог фурманку. Янкель нейкім дзіўным чынам апазнае мяне. Магчыма, бачыць у цемры, як кот, бо я не адгукнуўся ніводным словам.

— Прывітанне Уладзіку!

— Добры вечар, Янкель!

Воз кранаецца з месца і мчыць у густы змрок наперад.

Едзем не па звычайнай, дастаткова зручнай дарозе да Аляхновіч, якая пракладзена ўздоўж граніцы: з Ракава да Кучкуноў і Дубрава, а дарогай на Бузуны і Воўкаўшчыну. Гэта дрэнная дарога. Увесь час мне здаецца, што мы зараз выкулімся… Воз хістаецца справа ўлева, скача ўгару, а коні ляцяць удалячынь, праз палі, лугі і лясы, каля вёсак і хутароў.

— Но-о-о! Дзеці!.. Но-о-о!

Мне прыгадваецца язда з Сашкам і Жывіцам, і жаль сціскае сэрца.

Мінаем Дубрава і звычайнай дарогай, аб’язджаючы шматлікіх падарожных, нясёмся далей.

На станцыйным пляцы Янкель затрымлівае каня. Шчур і Грабар застаюцца на возе, а я іду па білеты. Меркаваў купіць другі клас, але Шчур сказаў мне, што гэта зверне ўвагу, бо мы не адпаведна апранутыя.

Іду на вакзал. Стаю ў чарзе да касы і купляю тры білеты. Пасля вяртаюся на пляц перад вакзалам. Воз знаходзіцца побач з заездам… Сябры стаяць непадалёк і, п’ючы гарэлку, частуюць ёй фурмана.

— Хутка адыходзіць цягнік? — запытаўся Шчур.

— Праз квадру гадзіны.

— Ну, дык пайшлі!

Шчур шчодра плоціць фурману. Дадае ад сябе 20 даляраў і кажа:

— На шчасце.

— Дай вам Бог шчасця! — адказаў Янкель.

Бярэм чамаданы і абыходзім вакзал. He хочам ісці праз залу адпачынку, дзе паліцыя і дзе можам спаткаць знаёмых з мястэчка. З другога боку цягніка падымаемся ў адзін з вагонаў трэцяга класа. Займаем вольнае аддзяленне.

Цягнік кранаецца з месца. Шчур выходзіць з вагона. Пайшоў шукаць Петруся. Неўзабаве яны вяртаюцца разам. Вітаюся з калегам. Дапамагаю пакласці на паліцу яго рэчы. Размаўляем пра рознае. Непрыкметна плыве час. Шчур і Грабар леглі спаць, а мы ўсё гаворым. Пятрусь хоча аддаць мне грошы, але я прапаную яму ўзяць ад мяне на захоўванне яшчэ 2900 даляраў, каб разам было 4000. Неахвотна згаджаецца.

Раніцай прыехалі ў Вільню. Шчур сказаў, што затрымаемся ў розных гатэлях, каб не звяртаць увагі агентаў паліцыі. Пятрусь даў мне адрас сваёй маткі, якая жыла на Звярынцы, і папрасіў наведацца вечарам.