Хаця сучаснае жыццё — сплаў, сутыкненне рэальнага i іррэальнага, рэальнага i віртуальнага... Інтэрнэт, касмічная сувязь, тэлебачанне, мабільная сувязь... Але i спрадвечны спадарожнік чалавецтва, што нельга патлумачыць з пункту погляду нармальнай логікі, нармальнага мыслення, які пярэчыць самой натуры чалавека — войны...

Аднак духоўнае жыццё не знікае. I з’яўляюцца матэрыялізаваныя пацверджанні плёну духа. „Культура плённае існаванне” (Б. Пастарнак). I ад таго існавання ўзнікаюць творы, што даюць падставы згадаць думку Мікельанджэло Буанароцьці: „Beata l’alma, ove non corre tempo”. - „Шчаслівая душа, што не падуладная бегу часу!”

Не падуладная — аб’ектыўным, непасрэдным, самадастатковым існаваннем твораў мастацтва. I — суб’ектыўным, са-творчым успрыняццем гэтых твораў, жывой свядомасцю i актыўнай памяццю. Не падуладная бегу часу — натхнёнай творчасцю той „шчаслівай душы” i натхненнем „рэцыпіентаў”: чытачоў, гледачоў, слухачоў... Гарманічная суадноснасць, двухбаковы рэзананс, той чар, таямніца, якія даюць доўгае жыццё мастацтву (ars longa). Арыентуючыся не на актуаліі моманту (гэта асабліва выразна гучыць па-расейску „злободневность”), а на каштоўнасці sub specie aeternitatis.

I згадаю тут двух мастакоў, двух творцаў — не ўзносячы ix на п’едэсталы, не штампуючы нейкія эстэтычныя ўзоры. Зыходзячы з блізкасці ix духоўнага складу, інтэлектаў, духоўнага чуцця. З пэўных дэфініцый, звязаных з антыноміямі асабістага перажывання, інтуітыўнымі спасціжэннямі, у нечым тоеснымз са спасціжэннем сакральных тэкстаў, з непасрэдным уяўленнем сутнасцяў Быцця. З тых суб’ектыўных уражанняў, што былі ў сляпой — ці прадвызначнай? — плыні часу — сугучныя нейкаму пачуццёваму стану творцаў — са-творцаў, свядомаснай i падсвядомаснай сістэме адносін, узаемазалежнасці гармоніі i дысанансаў, логікі i алагізмаў...

І хаця тут размова пра канкрэтных асоб i — пра канкрэтную творчасць — усё гэта разам з тым: па-за прагматызмам падзейнай логікі, па-за прымітыўным тлумачэннем уздзеяння асобы i творчасці. У сферы — ідэі чыстай творчасці, у сферы — абсалюту, той вышыні, што недасягальная, але да якой імкнуцца паэты (у шырокім разуменні слова паззія: ад старагрэцкага — poiesis: творчасць).

...Памятаю гасцінны некалі дом сярод соснаў i цішыні — на Іслачы... Беларускі паэт з Польшчы запрашае слухачоў паслухаць з магнітафона спевы Данчыка (Багдана Андрусішына), на тую пару ў нас яшчэ амаль невядомага. I, мабыць. нешта ў эфекце гэтага голаса, нейкая высокая сутнасная форма, адгукаюцца ў свядомасці паэта, у значнасцях слоў яго пісьма. Паэта — Яна Чыквіна.