Светлый фон

— Кепска, хлопцы, на гэты конт, робіце! Гэта ж святлей, чым днём, і завея сціхла…

— Нічога, дадзім сабе рады, — адказаў Ігнась.

— Ваша справа! Толькі глядзіце! Будзьце асцярожныя!

За дзень спарадкавалі тавар. Гаспадар мяліны даў Базылю некалькі сот рублёў і пару дзесяткаў лісіных скур. А вечарам мы вырушылі ў зваротны шлях.

Мясцовасць выглядала так, нібы аркуш пакамечанай паперы, асветлены промнямі электрычнага ліхтарыка. Ніякі рухомы аб’ект не мог схавацца на полі ад людскога вока. Добра, што мелі на сабе белую вопратку, таму нас можна было заўважыць толькі з блізкай адлегласці.

Ісці без ношак было лёгка, і мы хутка крочылі ўперад… на захад. Прыкмеціў, што вяртаемся дарогай, па якой я ўпершыню, разам з братамі і Касяй, хадзіў за мяжу. Зразумеў, Базыль хоча абысці засекі з поўначы.

Мінаем лес, выходзім на поле. Зноў лес і зноў поле… Нарэшце апынуліся ў невялікім ляску, які ўпіраўся ў пагранічную паласу. Гэты лясок, утвараючы на снежнай бялізне палёў цёмны востраў, нібы плыў у моры месячных промняў. Перамахнулі на другі бок і затрымаліся ў густых хмызах. Злева, у сотні кроках ад нас, бачу засеку, якая хаваецца ўдалечыні. Справа, паміж канцом засекі і цёмным сілуэтам кустоў, адрозніваю чыстую шырокую прастору. На другім баку пагранпаласы, у месячным ззянні, плавіцца змрочна-цёмная лясная смуга.

Доўга стаім на месцы і ўважліва аглядаем абшар. Нічога падазронага не заўважаем.

Рашучым крокам Базыль падаўся наперад. Ідзём за ім. У схаванай у рукаве кажуха правай далані сціскаю зараджаны і ўзведзены парабелум. У левай — запасны магазін. Кіруемся ў напрамку прасторы між засекай і хмызняком. У нейкі момант мне здалося, што ў тых кустах нешта зварухнулася, аднак не быў у тым перакананы, Базыль жа шырокім размашыстым крокам пасоўваўся наперад.

Былі мы ўжо побач з граніцай. Раптам прагучала некалькі стрэлаў і з-за кустоў выбеглі чырвонаармейцы з карабінамі ў руках, адрэзаўшы нам шлях да граніцы.

— Стой! Рукі ўгору! — залунаў у паветры голас.

Мы хутка кінуліся назад. На адкрытай прасторы пагранічнай паласы зялёнкі маглі лёгка дагнаць нас і ўсіх перастраляць… Разумеў гэта, таму, як толькі прагучалі першыя стрэлы і чырвонаармейцы выскачылі з-за кустоў на граніцу, пачаў страляць з парабелума. Стрэліўшы дзевяць разоў і накіроўваючыся ўслед за братамі, я ўсадзіў запасную абойму ў рукаятку рэвальвера. Бег, нізка схіліўшыся над зямлёй, і, каб ускладніць прыцэльванне, раз-пораз кідаўся то ўправа, то ўлева.

Больш дзесяці секунд стаяла цішыня. Потым салдаты, якія пасля маіх стрэлаў пахаваліся назад у кусты, пачалі зноў страляць. Мы ўляцелі ў лес. Азірнуўся назад. Салдаты несліся па нашых слядах. Браты Даўрыльчукі хутка беглі лесам. Укленчыў за тоўстым камлём зламанай бярозы. У паветры свісцелі кулі. Салдаты ляцелі кучай. Некаторыя на хвіліну затрымліваліся і стралялі ў бок лесу «на страх врагам». Чуў іх крыкі: